TNO Fysieke Belasting

PRIEview – fysieke belasting meenemen in verandertrajecten; (her)ontwerp of aanschaf middelen

Over de PRIEview

Goed dat je geïnteresseerd bent in deze leidraad!
Met deze leidraad willen we bedrijven ondersteunen en stimuleren om bij veranderingen in een vroeg stadium rekening te houden met de fysieke belasting van hun medewerkers. Met de leidraad kun je optimaal gebruik maken van de mogelijkheden die je in een verandertraject hebt om de fysieke belasting te optimaliseren.
Het doel is een werkomgeving creëren die productief is waarin medewerkers nu en in de toekomst veilig en gezond kunnen werken en niet te maken krijgen met fysieke overbelasting èn onderbelasting.

RI&E

De leidraad kan gezien worden als een prospectieve RI&E, een RI&E voor een nog niet bestaande situatie. Door de leidraad te hanteren en keuzes en consequenties vast te leggen, is het up-to-date houden van de RI&E eenvoudig. Zo bespaar je tijd. Je voldoet daarmee aan je Arbowet verplichtingen en je bent bezig met Risk Management.

Kort en beknopt

De leidraad richt zich op fysieke belasting en is met opzet eenvoudig en beknopt gehouden. Er zijn natuurlijk experts op dit gebied die je hierbij kunnen ondersteunen. Schakel deze zo vroeg mogelijk in (zie tekening).
De expert bij uitstek is de geregistreerde ergonoom (Eur.Erg.). Maar hij of zij is niet de enige (zie ook: “wie zijn deskundig?“).

Hoeveel tijd kost het, wat levert het mij op?

Het hanteren van de leidraad kost je weinig tijd. Je kiest zelf welke onderdelen van de leidraad je wilt gebruiken en in welke volgorde.
De leidraad heeft vooral tot doel om een verandertraject dat toch plaatsvindt, op essentiële punten bij te sturen. Daarmee kun je geld, tijd en frustratie besparen: door een hogere productiviteit te realiseren en door te voorkomen dat je later aanpassingen moet doen aan de werkplekken of in de organisatie van het werk, zie onderstaande figuur.

Waaruit bestaat de leidraad?

De leidraad bestaat uit de volgende onderdelen:

  • Start checklist de lijst zet je op het spoor van aandachtspunten, afhankelijk van jullie plannen.
  • Programma van eisen ten aanzien van fysieke belasting: Het geeft de belangrijkste kaders voor de ‘ontwerpers’ om binnen te blijven.
  • Ontwerpondersteuning dit beschrijft hoe je in een vroeg stadium, een beeld van de fysieke belasting kunt krijgen, en welke vragen eerst duidelijk moeten zijn voordat je de werkplekken kunt ontwerpen.
  • Ergonomische adviezen dit deel bevat een aantal concrete adviezen om de fysieke belasting te verbeteren
  • Deskundigen lijst met deskundigen op het gebied van fysieke belasting

Ontwerpen?

In deze leidraad hebben we het over ontwerpen. Dit mag je ruim nemen. Herbert Simon, een van de grondleggers van Design Thinking, stelde het in 1969 zo:

“Iedereen die acties bedenkt die erop gericht zijn om een bestaande situatie om te zetten naar een gewenste, is aan het ontwerpen”.
Herbert Simon — Een van de grondleggers van Design Thinking, in 1969

Start checklist

Door het invullen van deze checklist, kan vastgesteld worden wat de aandachtspunten in uw situatie zijn. Afhankelijk van wat er ingevuld wordt over de plannen, de aandachtspunten, de omvang en de betrokkenen, leest u in de resultaten adviezen en richtlijnen.

Deze kunt u vervolgens naar uzelf mailen.

Start checklist PRIE

Tips voor ontwerpproces met aandacht voor fysieke belasting

Hoe eerder in een ontwerpproces, hoe lastiger het is om de fysieke belasting te beoordelen. De uiteindelijke belasting hangt namelijk van veel factoren af: o.a. taakinhoud, proces en werkplekinrichting en het gedrag dat werknemers laten zien. Dat laatste wordt pas zichtbaar na oplevering.

Deze tips helpen je om tijdens het ontwerpproces aandacht te geven aan fysieke belasting.

Procesontwerp en verdeling van taken

  • Beeldvorming; beschrijf, zodra dat bekend is, zo precies mogelijk:
    • welke taken moeten door werknemers worden uitgevoerd
    • hoeveel werknemers gaan deze taken uitvoeren
    • tijdsfactoren: hoe vaak, hoe lang moeten taken worden uitgevoerd
    • looproutes, indien van toepassing
    • gewenst gedrag en verwacht gedrag
      • breng in kaart welke factoren het gewenste gedrag ondersteunen of tegenwerken
      • bijv. tilhulpmiddelen moeten ophalen, onnodig lange looproutes

Gebruik deze informatie om een na te gaan of er een risico op fysieke overbelasting kan ontstaan.

  • Werk van grof naar fijn
    • kijk steeds naar consequenties voor het werk
    • toets dit aan het programma van eisen en de beschikbare ontwerprichtlijnen [link naar ontwerprichtlijnen]

Werkplekontwerp

Het is belangrijk niet te snel met de detaillering van het werkplekontwerp te starten. Werk in twee stappen.

Stap 1: werkplek is plek in ruimte
Beschouw de werkplek als een globale plek waar een werknemer gedurende een bepaalde tijd een aantal handelingen verricht, sta ook even stil bij:

  • hoe lopen materiaalstromen?
  • vorm een beeld van de handelingen:
    • hoe vinden die optimaal plaats?
    • wie gaan aan de werkplek werken?
    • hoe lang doen zij dat?
    • wat zijn de productiviteitseisen?

Stap 2: schetsontwerp werkplekken

Ontwerp of kies de werkplekken als er duidelijkheid is over:

  • materiaalstromen
  • welke handelingen moeten uitgevoerd worden
  • welke gereedschappen zijn nodig
  • welke werknemers werken op de werkplekken
  • hoe lang achter elkaar wordt er gewerkt
  • welke omgevingsfactoren spelen een rol, zoals licht, lucht en geluid

Op de goede weg?

Toets regelmatig of de plannen voldoen aan het programma van eisen. Zijn de plannen iets duidelijker, dan kun je scenario’s beoordelen met de TNO-instrumenten voor het beoordelen van fysieke belasting.

Wie zijn de deskundigen op het gebied van fysieke belasting?

  • gecertificeerde ergonoom (Eur.Erg.) – de gecertificeerde ergonoom (Eur.Erg.) is de enige deskundige bij wie u ervan uit mag gaan dat deze gespecialiseerd is in het geven van ontwerpadviezen bij nieuwe processen, werkplekken en werkmiddelen waarin de factor mens centraal staat. Fysieke belasting vormt daarin een onderdeel. (Link naar register HFNL?)
  • gecertificeerde bedrijfsfysiotherapeut – de gecertificeerde bedrijfsfysiotherapeut is specialist op het gebied van fysieke belasting en kan afhankelijk van zijn of haar ervaring waardevolle input geven bij verandertrajecten.
  • bewegingswetenschapper-ergonoom – de bewegingswetenschapper is een specialist op het gebied van fysieke belasting en kan afhankelijk van zijn of haar ervaring waardevolle input geven bij verandertrajecten.
  • kerndeskundigen arbo –  er is (nog) geen arbokerndeskundige op het gebied van de fysieke belasting; afhankelijk van ervaring kan een kerndeskundige waardevolle input geven bij verandertrajecten.
  • arbodeskundigen – afhankelijk van ervaring kunnen ook andere arbodeskundigen  waardevolle input leveren.
  • ergonoom – de titel ‘ergonoom’ is niet beschermd. Om deze reden is het gebruik van de titel geen garantie voor een zeker kennisniveau of een aanpak die past bij het vakgebied ergonomie.

Vraag bij twijfel naar een CV en referenties van de persoon/personen die je overweegt in te schakelen.